Geschiedenis: zelf jam maken

Waar komt jam vandaan?

Wist je dat jam maken al duizenden jaren oud is? Eeuwen geleden waren mensen bezig om een manier te vinden om hun fruit lang goed te houden. Er werd ontdekt dat suiker en honing een prima manier was om fruit langer houdbaar te krijgen. Door fruit te koken met suiker bleek dit langer goed te blijven en smaakte het ook nog eens lekker fruitig!

Hoe het begon:

• Egypte en het Midden-Oosten: De oude Egyptenaren en Arabieren begonnen met fruit in honing te bewaren. Zo konden ze extra lang genieten van hun favoriete vruchten, zoals vijgen, dadels en granaatappels.
• Zoet en lang houdbaar: Door fruit met honing of suiker te koken, ontdekten mensen een hele nieuwe manier om voedsel langer te bewaren.
• Luxe product: Omdat suiker vroeger heel duur was, was jam eerst alleen iets voor rijkere mensen.

Jam in de middeleeuwen

In de middeleeuwen werd jam maken steeds populairder, vooral dankzij de Arabieren die hun recepten meenemen op hun reizen door Europa. Suiker was nog steeds super duur, dus jam was een echte traktatie voor de adel. Stel je voor: Prachtige tafels in kastelen en paleizen, met potjes zoete jam om hun gasten mee te verwennen.

Waarom jam zo populair werd:

• Suiker als statussymbool: Suiker was kostbaar, dus jam maken werd gezien als speciaal en zeldzaam. Alleen rijke mensen konden dit maken.
• Fruitig feestje: Vooral fruit zoals kersen, pruimen en aardbeien waren favoriet in Europa. Deze heerlijke, zoete jamsoorten vonden al snel hun weg naar de tafels van koningen en koninginnen.
• Een bijzondere smaak: In Frankrijk, waar jam bekendstaat als ‘confiture’, werden de recepten steeds verfijnder, en kwamen er unieke smaken bij die we nu nog kennen.

Doorbraak jam in de 17e eeuw

In de 17e eeuw werd suiker gelukkig goedkoper, waardoor jam eindelijk binnen handbereik kwam van iedereen! Nu kon niet alleen de adel, maar ook gewone gezinnen jam maken. Vooral in Frankrijk en Engeland werd het maken van jam steeds populairder, en mensen gingen allerlei nieuwe technieken en smaken uitproberen.

De leukste ontdekkingen:

• Engelse marmelade: In Schotland bedachten ze marmelade, een jam gemaakt van citrusvruchten zoals sinaasappels. Dat gaf een heerlijke, frisse smaak!
• Nieuwe smaakcombinaties: Mensen begonnen te experimenteren met kruiden en verschillende fruitsoorten, waardoor allerlei nieuwe, spannende smaken ontstonden.
• Van luxe naar dagelijks gebruik: Door de lagere suikerprijzen werd jam maken ineens iets voor iedereen, en zo kwam het terecht in de keuken van de gewone mens.

Jam in Nederland

Ook in Nederland werd jam steeds populairder, vooral in de 18e en 19e eeuw. Wat ooit een luxeproduct was, werd nu betaalbaar voor het gemiddelde gezin. Nederlandse huishoudens gingen enthousiast aan de slag met zelf geplukt fruit van de markt of uit de tuin. Vooral aardbeien en appeljam waren favoriet en werden vaak gemaakt in de zomer, zodat men ook in de winter kon genieten van hun favoriete fruit!

Nederlandse jamtradities:

• Zelf fruit plukken: Veel gezinnen plukten hun eigen appels, peren en bessen om er jam van te maken.
• Seizoensgebonden productie: In de zomer maakte men jam van aardbeien en frambozen, terwijl in de herfst appels en peren werden ingemaakt.
• Inmaakdag: Vaak had elk gezin een vaste inmaakdag, waarop ze samen jam maakten en deze in glazen potten deden. Zo hadden ze een voorraad voor de winter!

Moderne tijd: biologische jam

De laatste jaren is er weer een heropleving van jam. Steeds meer mensen kiezen ervoor om hun eigen, ambachtelijke jam te maken of biologische jam te kopen. De focus ligt nu op unieke smaken, natuurlijke ingrediënten en gezonde opties. Dat maakt jam niet alleen lekker, maar ook weer een beetje bijzonder!

Nieuwste jam-trends:

• Biologische en duurzame ingrediënten: Veel mensen gebruiken nu biologisch fruit of fruit van lokale boerderijen om hun eigen jam te maken.
• Nieuwe smaakcombinaties: Heb je ooit jam geproefd met rabarber en sinaasappel of met vijgen en rozemarijn? Er zijn talloze mogelijkheden!
• Suikervrije opties: Omdat veel mensen op hun suikerinname letten, zijn er tegenwoordig ook suikervrije jamopties, vaak met natuurlijke zoetstoffen zoals stevia.

Vries in en bewaar slim

Ondanks de tientallen soorten jam in de supermarkt, kiezen veel mensen ervoor om zelf jam te maken. Het is gewoon zo leuk en geeft een heerlijk gevoel van voldoening om je eigen creatie in een potje te zien. Het kan super leuk zijn om nieuwe smaken te bedenken en zelfgemaakte jam met vrienden en familie te delen. Bovendien maakt het me blij om iets te doen wat al zo lang wordt gedaan. Het voelt alsof je verbonden bent met een hele geschiedenis van jammakers!

Waarom zelf jam maken nog steeds populair is:

• Smaak zoals jij het wilt: Zelf jam maken betekent dat je eindeloos kunt variëren met smaken.
• Pure ingrediënten: Je weet precies wat er in je jam zit! Geen toegevoegde kleurstoffen of conserveermiddelen.
• Een cadeau van de keuken: Zelfgemaakte jam is een geweldig cadeau om te geven aan vrienden en familie. En het beste? Het is gemaakt met liefde!

Jam = geschiedenis

Jam is veel meer dan een simpele spread; het is een stukje geschiedenis dat ons verbindt met mensen uit het verleden. Van honingpotten in het oude Egypte, de koninklijke tafels in de middeleeuwen, tot onze eigen keukenkastjes: jam heeft een lange en zoete reis afgelegd. 

Hoe cool is het nou om die traditie voort te zetten door je eigen favoriete jamsmaken te maken? Heb jij al een jamrecept in gedachten? Lees alles over zelf jam maken, en verschillende leuke jam recepten hier.